2020 оны 5 дугаар сарын 7-ы өдөр Монгол Улсын Их Хурал улсын хэмжээнд есөн газар нутгийг улсын тусгай хамгаалалтанд авах шийдвэрийг гаргалаа. Эдгээр есөн газрын тоонд Монгол Улсад тахийг 2004 оноос хойш амжилттай сэргээн нутагшуулж байгаа Завхан аймгийн нутагт орших Хомын тал багтсан байна. Хомын тал нь байгалийн өвөрмөц олон янз байдлыг цогцлоосон, РАМСАР-ын конвенцид бүртгэсэн нүүдлийн шувуудын хэд хэдэн чухал тархац нутаг бүхий газар юм. БОАЖЯ-ны ТХГН-ийн хэлтэс Хомын талд 15 жилийн турш амжилттай хэрэгжүүлсэн ажлын үр дүнг үндэслэн, улсын тусгай хамгаалалтанд авахад онцгойлон анхаарч, хамгаалалтанд ороход чухал үүрэг гүйцэтгэсэн. БОАЖЯ-ы хүчин чармайлтыг Олон улсын байгаль хамгаалах холбоо (IUCN)-оос үнэлж доорх талархлын захидлыг илгээжээ.
Хомын талыг ДБХС-ийн Монгол дахь Хөтөлбөрийн газар, Францын Тахь Хамгаалах Холбоо, МУ-ын ШУА-ийн Биологийн хүрээлэнгийн хамтран боловсруулсан дараах чухал үндэслэлүүдэд тулгуурлан байгалийн цогцолборт газрын ангиллаар тусгай хамгаалалтад авсан юм.
Түүнчлэн Хомын талтай зэрэгцээ орших Хар болон Дөргөн нуурууд нь Олон улсын Ус Намгархаг Газруудын (RAMSAR site №976) жагсаалтанд 1999 онд бүртгэгдсэн байдаг нь Хомын талыг байгалийн чухал бүс болохын нэг жишээ юм.
Монгол орон дахь байгалийн зэрлэг чацарганы томоохон ойг хамгаалж, орон нутгийн төсөв, иргэдийн орлогыг нэмэгдүүлэх боломжтойгоос гадна ашигт малтмалын олборлолтоос хамгаалах шаардлагатай газар нутаг учраас улсын тусгай хамгаалалтад авах нэн чухал ач холбогдолтой юм.
БЦГ нь ОУБХХ-ны 2 дугаар зэрэглэлийн хамгаалалттай дүйцэх бөгөөд байгалийн унаган төрхөө хадгалсан түүх, соёл, шинжлэх ухааны болон танин мэдэхүй, экологийн хүмүүжилд ач холбогдол бүхий улсын тусгай хамгаалалтад авсан газар юм. Байгалийн цогцолборт газрыг байгалийн хэв шинж, ургамал, амьтны аймгийн байршил, түүх, соёлын дурсгалыг нь хадгалах шаардлага, аялал, жуулчлал хөгжүүлэх нөхцөл зэргийг харгалзан гурван бүсэд хуваах бөгөөд тус бүртээ хамгаалалтын дэглэм байдаг байна.
1) Онцгой бүс – Онцгой бүсд байгалийн унаган төрхийг нь хадгалах шаардлагад нийцүүлэн хамгаалалтын арга хэмжээг хэрэгжүүлэхийн зэрэгцээ байгальд сөрөг нөлөөгүй арга, хэлбэрээр судалгаа, шинжилгээний ажил явуулах, ургамал, амьтны өсч үржих нөхцөлийг хангах, хөрсийг нөхөн сэргээх, гамшгийн хор уршгийг арилгах арга хэмжээ авна
2) Аялал, жуулчлалын бүс – Аялал, жуулчлал, загасчлал болон дээрх онцгой бүсд явуулах үйл ажиллагааг явуулж болно
3) Хязгаарлалтын бүс – Онцгой болон аялал жуулчлалын бүсд явуулах үйл ажиллагаанаас гадна уламжлалт аргаар мал аж ахуй эрхлэх, зохих зөвшөөрлийг БЦГ-ын захиргаанаас авсны үндсэн дээр барилга байгууламж барьж болно
Хомын талын БЦГ-ын нийт талбай: 411,403.80 га, Хар Ус Нуурын БЦГ, Монгол Элс БЦГ-тай хиллэж байна. ХТТ ТББ-ын хувьд 15 жилийн турш хийсэн ажлыг улсын тусгай хамгаалалттай газар нутагт тавигдах шалгуур, мөрдөгдөх дүрэм журамд нийцүүлэх гэх мэт ойрын ирээдүйд хийх ажил их байгаа билээ. Жишээ нь, холбогдох хуульд заасны дагуу байгаль хамгаалагчдын тоо, үүрэг хариуцлага, ажлын даалгавар зэргийг эргүүлэн нягтлах шаардлага тулгарч байна. Мөн бүсчлэлийн хил хязгаарыг тогтоох, шинээр байгуулсан БЦГ-ын Захиргааны үүргийг хэрэгжүүлэх байгуллагын хувьд БЦГ-ын Менежментын төлөвлөгөө боловсруулах, газар дээр нь Хамгаалалтын захиргааны нэгж байгуулах зэрэг ажил хийгдэнэ. Эцэст нь, нутгийн иргэд малчидтай хамтран байгаль, зэрлэг амьтдыг хамгаалахын тулд бүсчлэлийн талаар мэдээ мэдээлэл өгөх, бүс тус бүрийн онцлогийг таниулах, нийт экосистемийг хамгаалахад оролцоо идэвхийг нь тогтмол хөхүүлэн дэмжих шаардлагатай байна.
© 2019 KTT - Хомын Талын Тахь ТББ. Бүх эрх хуулиар хамгаалагдсан.
Хөгжүүлсэн Дата-Артс ХХК